نوار عصب و عضله که به عنوان یک سیستم ارتباطی و حرکتی در بدن انسان عمل می کند، نقش حیاتی در عملکرد صحیح سیستم عصبی و عضلانی دارد. نوار عصب و عضله که آن را الکترومیوگرافی یا EMG هم می شناسند یک روش تشخیصی برای فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب کنترل کننده آن ها می باشد. پزشکان با این روش می توانند اختلالات عصبی و عضلانی و دیگر مشکلات مربوط به ارتباط بین عصب و عضله را به راحتی تشخیص دهند. در ادامه این مطلب قصد داریم به بررسی ساختار، عملکرد، و اهمیت نوار عصب و عضله بپردازیم.
نوار عصب و عضله چیست؟
تست نوار عصب و عضله یک بررسی خوب و دقیق تشخیصی برای پی بردن به بررسی عملکرد اعصاب و عضلات بدن است و می تواند بیماری های مانند میوپاتی(بیماری عضلانی) و نوروپاتی (آسیب عصبی)، اختلالات مربوط به ارتباط بین عصب و عضله و همچنین فشرده شدن عصب کمک شایانی کند. این آزمایش معمولا با استفاده از الکترود های سوزنی و یا سطحی فعالیت های الکتریکی اعصاب و عضلات را ثبت می نماید و به پزشک کمک می کند تا اختلالات عصبی و عضلانی را تشخیص دهد.
ساختار عضله
عضلات از سلول های عضلانی (میوسیت‌ها) تشکیل شده اند که به صورت گروهی کار می کنند تا حرکات مختلف را ایجاد نمایند. معمولاعضلات به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
عضلات اسکلتی: این عضلات به استخوان ها متصل می باشند و حرکات ارادی بدن را به خوبی کنترل می کنند.
عضلات صاف و قلبی: این عضلات به طور غیر ارادی عمل می کنند و در دیواره های ارگان های داخلی و قلب وجود دارند.
نوار عصب و عضله چگونه انجام می شود؟
برای انجام نوار عصب و عضله یک نیدل کوچک که به آن الکترود می گویند به صورت مستقیم به عضله وارد می شود و فعالیت در آن عضله را مورد بررسی قرار می دهد. از این تست برای پیدا کردن مشکلات عصبی و عضلانی استفاده می کنند. انجام نوار عصب و عضله معمولا توسط متخصصان طب فیزیکی و توان بخشی انجام می گیرد. این متخصصان معمولا آموزش های لازم و دانش و مهارت کافی برای انجام این کار را دیده اند و با آناتومی کامل و محل عصب های محیطی بدن به خوبی آشنا می باشند.
|
انواع الکترومیوگرافی ها |
توضیحات لازم |
| نوار عصب و عضله سطحی | الکترود ها به صورت سطحی روی پوست قرار گرفته و سیگنال های الکتریکی عصبی و عضلانی را ضبط می نماید. این نوع روش تشخیص برای ارزیابی فعالیت عضلات سطحی و تشخیص برخی اختلالات عضلانی بسیار مفید می باشد. |
| نوار عصب و عضله داخلی | الکترودها معمولا به صورت سوزن یا سیم باریک به عضله وارد می شوند تا سیگنال های الکتریکی درون عضله را ضبط نمایند. این روش به پزشک امکان می دهد تا فعالیت الکتریکی دقیق تر و عمیق تر عضلات را بررسی کند و برخی اختلالات مانند میوپاتی، نوروپاتی و تشنج عضلاتی را تشخیص دهد. |
چرا باید از نوار عصب و عضله استفاده کنیم؟
در برخی از بیماری ها مانند دیابت التهاب عصبی به وجود می آید که دارای علائمی مانند دیسک به وجود می آورد. انجام نوار عصب و عضله علاوم بر محل درگیری عصب شدت آسیب آن را هم نشان می دهد و باعث می شود که پزشک بتواند راحت تر برای درمان تصمیم گیری کند که جراحی را انجام دهد و یا از درمان های غیر جراحی استفاده کند که معمولا انجام هر یک از این گزینه ها به شدت بیماری بستگی دارد.
یکی از دلایل انجام نوارعصب ابتلا به ضایعات مربوط به دیسک گردن و یا کمر است. درمان دیسک کمر بدون جراحی با انجام نوار عصب و عضله از کمر مشخص می شود و پزشک با مشاهده نوار عضله و عصب می تواند درمان را شروع کند.
کاربرد نوار عصب و عضله
معمولا انجام این تست به بررسی نحوه فعالیت عصب و عضله و همچنین میزان هماهنگی این دو کنار هم می پردازد. یکی از دلایلی که پزشکان روی انجام این نوار تاکید می کنند وجود علائمی مبنی بر یک نوع نارسایی در سیستم اسکلتی عضلانی می باشد. برخی از بیماری های رایج اسکلتی عضلانی که نیاز به انجام این نوار دارند شامل:
- احساس ضعف و خستگی
- احساس بی حسی در اندام مختلف بدن
- کمردرد با علائم انتشاری و وجود دیسک یا آرتروز روی کمر
- احساس درد در قسمت های مختلف بدن
- مور مور و یا گزگز در نقاط مختلف بدن
- گردن درد با علائم انتشاری و وجود دیسک یا آرتروز روی گردن
توجه داشته باشید که برخی از بیماری های نامرتبط با سیستم عصب و عضله دیگر هم هستند که ممکن است این علائم را داشته باشد. در هر صورت تشخیص ارتباط این علائم با مشکلات اسکلتی عضلانی توسط پزشک مشخص می شود. پزشک با گرفتن شرح حال از بیمار و انجام یک سری آزمایش ها و بررسی ها می تواند ارتباط این علائم و بیماری ها را متوجه شود.
عملکرد نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله به عنوان یک سیستم ارتباطی عمل می کند که به ما اجازه می دهد حرکات ارادی و غیر ارادی را انجام دهیم. مراحل اصلی عملکرد این سیستم شامل موارد زیر است:
1.تحریک عصب: هنگامی که مغز یک سیگنال عصبی ارسال می نماید، این سیگنال از طریق عصب ها به عضلات منتقل می گردد.
- انتقال سیگنال: سیگنال های الکتریکی از طریق غلاف میالین به سرعت به انتهای عصب منتقل می شوند.
- انقباض عضله: در انتهای عصب، سیگنال به سلول های عضلانی منتقل می گردد و باعث انقباض عضله می شود.
اختلالات مرتبط با نوار عصب و عضله
اختلالات در این سیستم می تواند باعث مشکلات جدی گردد. برخی از این اختلالات مانند:
- بیماری های عصبی مانند ام اس و بیماری های نورون حرکتی.
- اختلالات عضلانی: هم چون دیستروفی عضلانی.
جمع بندی
نوار عصب و عضله به عنوان یک سیستم پیچیده و حیاتی در بدن انسان، نقش کلیدی در حرکت و عملکرد صحیح بدن ایفا می نماید. درک ساختار و عملکرد این سیستم می تواند به شناسایی و درمان اختلالات مرتبط با آن کمک شایانی کند. در صورتیکه دارای علائمی مانند بی حسی، گرفتگی، اسپاسم، سوزن سوزن شدن، درد و… شدید بهتر است این تست را انجام دهید چون این تست می تواند برخی از بیماری ها مانند بیماری های عصبی و عضلانی و… را به راحتی تشخیص دهد. توجه داشته باشید که بهتراست این نوار را در مراکز معتبری انجام دهید تا نتایج به دست آمده درست و دقیق باشد.
