ارتوکین تراپی یکی از درمان‌های تزریقی برای کمک به سیستم دفاعی بدن است که برای دردهایی چون آرتریت و التهاب مفاصل استفاده می‌شود. این روش درمانی در کشور آلمان پیدایش یافت و در آن از خون خود بیمار برای درمان استفاده می‌شود. در واقع در این روش خون بیمار را استخراج می‌کنند و پس از دستکاری آن، مجدداً به عنوان یک داروی ضد التهاب برای کاهش دردهای مزمن و آرتروز به بدن تزریق می‌شود. همچنین برای درمان مشکلاتی چون پارگی مینیسک، پارگی تاندون، آسیب دیدگی غضروف و آسیب‌های ورزشی می‌توان از این روش استفاده نمود.
ارتوکین تراپی چیست؟
ارتوکین تراپی یک روش درمانی است که برای درمان ضد دارویی دردهای مزمن و مشکلات مفاصل استفاده می‌شود و در آن خون خود بیمار را استخراج می‌کنند. پس از استخراج خون پروتئین‌های موثر موجود در خون را به مفاصلی که درگیر آسیب دیدگی است، تزریق می‌کنند. در واقع پس از خروج خون از بدن، پروتئین‌هایی که برای افزایش قدرت سیستم ایمنی موثر است را جدا می‌کنند تا با التهاب و تخریب بافت دارای آسیب دیدگی مبارزه کند. این پروتئین‌ها از طریق سرم به داخل مفاصل درگیر تزریق می‌شود. سرم تزریقی هیچگونه گلبول قرمز یا گلبول سفید ندارد و در نتیجه بافت بدن را تحریک نمی‌کند. به این سرم ارتوکین می‌گویند و این روش درمانی را ارتوکین تراپی می‌نامند.
اولین بار دکتر پیتر وهلینگ در کشور آلمان ارتوکین درمانی را کشف کرد. اما امروزه پس از گسترش این روش درمانی، محبوبیت آن در میان افراد ورزشکار خصوصاً کشتی‌گیران بسیار زیاد است. آنتاگونیست از پروتئین‌های مهمی است که در ارتوکین به مفاصل تزریق می‌شود و می‌تواند در کاهش درد و التهاب مفاصل و افزایش سرعت بهبودی مفاصل نقش زیادی ایفا کند.
شباهت زیادی میان درمان ارتوکین با روش درمانی PRP وجود دارد. در پیآرپی یا پلاسمای غنی از پلاکت، از خون خود فرد برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده بدن و افزایش سرعت ترمیم استفاده می‌شود. در واقع PRP شامل تزریق پلاکت‌های غلیظ به محل آسیب بافت است که می‌تواند با افزایش فاکتورهای رشدی به ترمیم بافت‌های بدن سرعت ببخشد. از تفاوت میان پیآرپی و درمان ارتوکین می‌توان به این نکته اشاره کرد که هر دو برای درمان آسیب دیدگی بافت‌های بدن استفاده می‌شود؛ اما PRP بر خلاف ارتوکین از گلبول‌های قرمز و سفید و همچنین مواد محرک تشکیل می‌شود و می‌تواند در بافت‌های بدن التهاب ایجاد کند.
ارتوکین درمانی چگونه انجام می‌شود؟
ارتوکین درمانی یک روش موثر برای درمان آسیب دیدگی و دردهای مزمن مفصلی است. از این روش درمانی برای کاهش درد و التهابات مفاصل زانو، لگن، مچ پا، دیسک، پارگی تاندون و استئو آرتریت استفاده می‌شود. همانطور که گفتیم در این روش از خون خود بیمار استفاده می‌شود و پس از تغییرات بر روی این خون و استخراج پروتئین‌های مفید آن، به عنوان یک داروی ضد التهاب مجدداً به مفصل تزریق می‌شود. در واقع این روش یک روش درمانی موثر برای آسیب دیدگی مفاصل بدون نیاز به روش‌های درمانی چون دارو یا عمل است؛ زیرا در این روش از پروتئین‌های بدن خود فرد استفاده می‌شود. اما در ادامه قصد داریم بگوییم که ارتوکین تراپی چگونه انجام می‌شود؟
نحوه انجام تزریق ارتوکین
از مهمترین پروتئین‌هایی که نقش بسیار مهمی در تاثیرگذاری ارتوکین بر روی آسیب دیدگی‌های مفصلی دارد می‌توان به اینترلوکین یک اشاره کرد. این پروتئین می‌تواند تا حد زیادی دردهای مفصلی را کاهش دهد و از التهاب این مفاصل بکاهد و آسیب دیدگی غضروفی این مفاصل را متوقف کند. در نتیجه به ترمیم بافت‌های دارای آسیب دیدگی بپردازد. در واقع کاهش این پروتئین یکی از اصلی‌ترین فاکتورها برای ایجاد درد، التهاب، آسیب دیدگی غضروفی و سایر علائم در آرتروز زانو و سایر مفاصل است. به همین دلیل است که با تزریق ارتوکین تا حد زیادی درد و التهاب بیمار کاهش می‌یابد و شرایط برای توقف روند آسیب دیدگی غضروف مهیا می‌شود.
در خصوص چگونگی تاثیر ارتوکین بر روی مفاصل نیز باید بگوییم که این سرم با تزریق به مفاصل فرایند التهابی را کاهش می‌دهد و به تسکین درد کمک زیادی می‌کند. با کاهش درد و التهاب بیمار محدودیت حرکتی مفاصل نیز کاهش می‌یابد. هرچه سریعتر و در ابتدای درمان از این روش درمانی استفاده شود، اثرات مثبت بیشتری بر روی روند درمان می‌گذارد. برخی از بیماران در ابتدای آسیب دیدگی روند درمان خود را آغاز نمی‌کنند که این مسئله می‌توانند منجر به مقاومت بیمار نسبت به درمان شود.
لازم به ذکر است که افرادی که از انجام روش‌های جراحی مانند جراحی تعویض مفصل زانو می‌ترسند می‌توانند از ارتوکین تراپی برای درمان مشکلات خود استفاده کنند. بر اساس مطالعات ۵ درصد از بیمارانی که از این روش برای درمان مشکلات مفصلی خود استفاده می‌کنند اثرات مناسب و موفقیت آمیزی را در روند درمانی خود تجربه می‌کنند. در واقع ۷۵ درصد از بیماران با تزریق ارتوکین تا حدود ۵۰ درصد درد و التهاب مفصلی خود را از دست می‌دهند و بهبود پیدا می‌کنند. در واقع با استفاده از ارتوکین درمانی نیاز به انجام جراحی مفاصل نیست و از آن پیشگیری می‌شود.
| موضوع | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| تعریف | درمانی برای کاهش درد و التهاب در مفاصل | ممکن است برای همه افراد موثر نباشد |
| روش کار | استفاده از خون خود بیمار برای استخراج پروتئین‌های ضدالتهاب | نیاز به تجهیزات خاص و تخصصی |
| مزایای درمان | – کاهش درد و التهاب – بهبود عملکرد مفاصل |
– ممکن است عوارض جانبی داشته باشد |
| مدت اثر | اثرات ممکن است تا چند ماه ادامه داشته باشد | نیاز به جلسات تکراری برای حفظ اثر |
| عوارض جانبی | عوارض جانبی کم و معمولاً خفیف | – عفونت در محل تزریق – واکنش‌های آلرژیک نادر |
| مناسب برای | افرادی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند | افرادی که بیماری‌های خاصی دارند، ممکن است مناسب نباشد |
کاربردهای درمان ارتوکین
از آنجایی که تزریق ارتوکین یک روش ایمن و کم خطر محسوب می‌شود، در بسیاری از بیماری‌های مفصلی کاربرد دارد. در ادامه به برخی از مهمترین کاربردهای ارتوکین درمانی می‌پردازیم.
- آرتروز زانو: برای درمان آرتروز خفیف و متوسط زانو این روش درمانی بسیار موثر است و می‌تواند تا حد زیادی تورم و التهاب ناشی از آرتروز را کاهش دهد. در بیماران مسنی که به دلیل آرتروز درد، تورم و محدودیت حرکتی به وجود می‌آید، تزریق ارتوکین می‌تواند این مشکلات را از بین ببرد. برخی مواقع نیز افراد مسن به دلیل مشکلات قلبی عروقی قادر به انجام جراحی نیستند یا مصرف داروهای ضد درد و مسکن برای برخی از افراد مبتلا به آرتروز ممکن نیست. در نتیجه می‌توان گفت تزریق ارتوکین برای مشکلات آرتروز بسیار موثر و بی‌خطر است.
- پارگی‌های پارشیال رباط صلیبی: پارگی‌های پارشیال رباط صلیبی شامل پارگی‌هایی است که در آن رباط صلیبی و مینیسک به طور کامل پاره نشده است. با استفاده از تزریق ارتوکین می‌توان به درمان این نوع از پارگی‌ها خصوصاً در افرادی که بالای ۴۰ سال سن دارند استفاده نمود.
- پارگی‌های ناکامل بالابرنده شانه: پارگی‌های ناکامل بالابرنده شانه یا پارگی روتاتور کاف نوعی از پارگی است که در آن تاندون شانه به طور کامل پاره نمی‌شود و قسمت جلو یا قسمت بیرونی شانه اتفاق می‌افتد و فرد برای اینکه شانه خود را بالا ببرد به مشکل بر می‌خورد. ارتوکین درمانی می‌تواند برای کاهش درد و کاهش محدودیت حرکتی شانه در افراد مسن بسیار موثر باشد.
سایر کاربردهای ارتوکین تراپی
- درمان شانه یخ زده یا فروزن شولدر: فروزن شولدر به وضعیتی می‌گویند که بر اثر آن فرد در شانه خود به سفتی زیاد مبتلا می‌شود و قادر نیست که شانه خود را حرکت دهد. یکی از راهکارهای موثر برای درمان این مشکل استفاده از تزریق ارتوکین است.
- تاندونیت: التهاب و آسیب دیدگی‌های تاندون که تاندونیت نام دارد از اصلی‌ترین کاربردهای درمان ارتوکین است. خصوصاً در تاندون‌هایی که نسبت به درمان مقاوم هستند و برای درمان پارگی تاندون زانو می‌توان از این روش استفاده نمود. از شایع‌ترین تاندونینت‌هایی که می‌تواند با تزریق ارتوکین درمان شود می‌توان به آرنج تنیس بازان، تاندونیت عضلات شانه و خار پاشنه اشاره کرد.
- آسیب‌های غضروفی: در بیمارانی که به مشکلات غضروف و شکستگی غضروف مبتلا هستند با استفاده از این روش درمانی می‌توان هرچه سریعتر به رفع مشکلات کمک کرد.
قبل از شروع درمان مراجعه به پزشک طب فیزیکی و دریافت یک جلسه مشاوره از پزشک بسیار مهم است. پزشک با توجه به نوع بیماری و شدت و پیشرفت بیماری در خصوص درمان مناسب آن تصمیم گیری می‌کند.
روند ارتوکین تراپی
با توجه به نوع درمان و تجویز پزشک تزریق ارتوکین از مراحل مختلفی تشکیل می‌شود. در ابتدا پزشک متخصص طب فیزیکی با استفاده از روش‌های مختلف از جمله آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های گوناگون می‌تواند شدت بیماری را تشخیص دهد. پس از آن برای درمان ارتوکین مراحل زیر طی می‌شود:
- با استفاده از یک سرنگ مخصوص و تحت شرایط خاص خون بیمار را می‌گیرند.
- برای حدود ۶ الی ۹ ساعت در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد خون را قرار می‌دهند.
- سانتریفیوژ لخته خون، جداسازی فراورده‌های خونی و استخراج پروتئین از مراحل دیگر درمانی است.
- و در انتها پروتئین‌های استخراجی را به مفاصل یا ریشه‌های عصبی ملتهب تزریق می‌کنند.
با توجه به شدت بیماری یک یا دو بار در هفته نیاز به تزریق ارتوکین است. بیماری‌هایی که به دیسک و ربط دارد به ۴ جلسه تزریق ارتوکین نیاز دارد. در حالی که مشکلات مفصلی به شش جلسه تزریق نیاز دارد. پس از تزریق ارتوکین بیماران نباید ورزش‌های سنگین انجام دهند و تا ۴۸ ساعت حرکات زیاد می‌تواند منجر به افزایش درد بیمار شود.
درمان ارتوکین به دوره نقاهت نیاز ندارد و بیمار بلافاصله پس از تزریق می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. اثرات و نتایج ارتوکین در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و ماندگاری این اثرات نیز مدت زمان متفاوتی دارد. فرایند بهبودی بیمار پس از تزریق بلافاصله آغاز می‌شود و اثربخشی این روش درمانی به توانایی بیمار و شدت پیشرفت بیماری بستگی دارد.
نحوه آماده سازی و تزریق ارتوکین
در ادامه قصد داریم مراحل آماده سازی و تزریق ارتوکین را به طور کامل شرح دهیم.
قبل از تزریق ارتوکین پزشک باید عملکرد خون بیمار را مورد بررسی قرار دهد و همچنین با استفاده از تصویربرداری محل دقیق آسیب دیدگی را بررسی کند. روش تزریق ارتوکین به شکل زیر می‌باشد:
- استخراج خون: مرحله اول درمانی استخراج خون است. در این مرحله حدود ۶۰ میلی‌لیتر خون را از بازوی بیمار می‌گیرند.
- فرآوری خون استخراجی: به آرامی دمای خون گرفته شده را به مدت ۲۸ ساعت در یک محیط استریل افزایش می‌دهند. پس از آن خون گرفته شده سانتریفیوژ می‌شود. با سانتریفیوژ، جداسازی سلول‌های خونی، افزایش غلظت پروتئین‌های ضد التهابی و جداسازی محصولات موجود در خون اتفاق می‌افتد. در این مرحله با توجه به وضعیت بیمار پروتئین و مواد دیگری نیز به سرم اضافه می‌شود. به طور مثال کورتیزون با دوز پایین، بی حس کننده موضعی و آنتاگونست از جمله این مواد و پروتئین‌ها هستند. پس از آماده سازی سرم آن را فریز می‌کنند تا برای تزریق آماده شود.
- تزریق سرم: مرحله آخر تزریق سرم آماده شده در مدت زمان کوتاه و کم به محل دقیق مفصل است. همانطور که گفتیم برای تشخیص محل دقیق آسیب دیدگی و تزریق از سونوگرافی استفاده می‌شود. اگر نیاز به تزریق تمام سرم نباشد می‌توان با استفاده از فریز، سرم اضافی را نگه داشت.
پس از تزریق ارتوکین نیاز به عمل خاصی نیست و بیمار حتی به بستری نیاز ندارد و در نتیجه می‌تواند بلافاصله به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد.
مزایای ارتوکین تراپی
همانطور که گفتیم ارتوکین یک روش درمانی موثر و در عین حال کم خطر است. در ادامه به مزایای ارتوکین درمانی و مشکلات مفصلی می‌پردازیم:
- ایمنی بالا: از آنجایی که ارتوکین به مفاصل تزریق می‌شود، هیچگونه مشکل حساسیتی برای فرد به وجود نمی‌آورد. در واقع درمان ارتوکین به دلیل استفاده از سلول‌های طبیعی بدن کاملاً کم خطر و ایمن است.
- روشی غیر جراحی: ارتوکین درمانی نیازی به جراحی ندارد و تنها با استفاده از تزریق می‌توان سرم فراوری شده را به مفاصل تزریق کرد.
- بازیابی مفاصل: پس از تزریق ارتوکین عملکردهای مفاصل سالم بازیابی می‌شود و مشکلی برای این مفاصل به وجود نمی‌آید.
- محافظت از غضروف سالم: روش ارتوکین با حمایت از غضروف آنها را از آسیب دیدگی حفظ می‌کند.
- قابل استفاده در تمام بدن: به دلیل ایمنی بالا درمان ارتوکین، از این روش می‌توان در تمامی مفاصل بدن استفاده کرد.
سایر مزایا
- کاهش درد: کمبود برخی از پروتئین‌ها می‌تواند در مفاصل درد و التهاب به وجود آورد. با تزریق پروتئین مورد نیاز تا حد زیادی این درد کاهش می‌یابد.
- کاهش التهاب: ارتوکین تا حد زیادی التهاب مفاصل را کاهش می‌دهد و پس از تزریق درد و التهاب مفاصل نصف می‌شود.
- افزایش تحرک: بر اثر ابتلا به مشکلات مفصلی، دامنه حرکتی مفاصل کاهش می‌یابد و فرد نمی‌تواند مفصل مورد نظر را به راحتی حرکت دهد. پس از تزریق این مشکل برطرف می‌شود و قدرت تحرک فرد افزایش می‌یابد.
- عدم ایجاد محدودیت: برخی از روش‌های درمانی برای فرد محدودیت ایجاد می‌کند. اما درمان ارتوکین در طول درمان هیچ گونه محدودیت حرکتی به وجود نمی‌آورد و بلافاصله پس از تزریق بیمار قادر است که به انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود بپردازد.
- بهبودی سریع: بلافاصله پس از ورود سلول‌ها و پروتئین‌ها به داخل مفصل فرایند بهبودی آغاز می‌شود.
در واقع درمان ارتوکین در سریع‌ترین زمان ممکن درد و ناراحتی فرد را کاهش می‌دهد. تاثیر این روش بر روی نوروپاتی‌های محیطی مرتبط با آسیب صدمات ورزشی و غیره است. زمان تاثیرگذاری این روش به توانایی بیمار برای پیگیری در مراقبت‌های پس از درمان، استفاده از تغذیه مفید و همچنین برنامه‌ریزی موثر برای استفاده از تمرینات تمام بخشی جهت تقویت مفصل دارای آسیب دیدگی است.
معایب ارتوکین تراپی
همانند سایر روش‌های درمانی این روش نیز ممکن است در برخی از افراد معایبی به وجود آورد. از جمله معایب ارتوکین تراپی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- درد مداوم: در موارد نادر ممکن است پس از تزریق برای فرد سفتی در ناحیه تزریق به وجود آید که می‌تواند درد مداوم به وجود آورد.
- تورم و کبودی: تورم و کبودی دیگر عارضه‌ای است که پس از تزریق ارتوکین برای فرد ممکن است به وجود آید. البته این مورد با استفاده از راهکارهایی چون کمپرس سرد قابل پیشگیری است.
- بی‌حسی کوتاه مدت: بی‌حسی مفاصل از دیگر معایب تزریق ارتوکین است. البته این بی‌حسی کوتاه مدت است و پس از گذشت مدتی از بین می‌رود.
- عفونت و خونریزی: عفونت و خونریزی از معایب نادر تزریق ارتوکین است که تا حد زیادی به مهارت پزشک بستگی دارد. بنابراین باید بگوییم که مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی برای درمان ارتوکین بسیار مهم است.
- نیاز به تزریق مجدد: برخی مواقع با تزریق ابتدایی سرم ارتوکین نتایج موثر کسب نمی‌شود و نیاز به تزریق مجدد است.
- بهبودی کم: در ۲۵ درصد افرادی که از این روش درمانی برای بهبود دردهای مفصلی خود استفاده می‌کنند ممکن است نتایج بهبودی کمتر باشد. این مسئله به سیستم ایمنی بدن فرد بستگی دارد.
- عدم انجام در افرادی که به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستند: بیمارانی که به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند گزینه مناسبی برای انجام این روش درمانی نیستند.
چرا درمان ارتوکین برای همه مناسب نیست؟
به طور کلی مشکلات مفصلی بسیار متنوع است. به طور مثال آرتروز یک بیماری مشخصی نیست و زیر گروه‌های متنوعی دارد. تنها برخی از این زیر گروه‌ها به درمان ارتوکین پاسخ مثبت می‌دهد. دانشمندان با استفاده از اجزای مختلف DNA یک الگوریتم مشخص برای استفاده از درمان ارتوکین طراحی کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت افرادی که از یک توالی DNA خاص برخوردارند برای درمان ارتوکین مناسب‌ترند. همچنین در مشکلات مفصلی و آرتروز خفیف تا متوسط نتایج بهتری از این روش درمانی به دست می‌آید.
هزینه ارتوکین تراپی چقدر است؟
هزینه ارتوکین تراپی برای تزریق هر ناحیه با ناحیه دیگر متفاوت است. برخی از مفاصل برای درمان کامل به ۴ تا ۵ تزریق نیاز دارد؛ اما مشکلات دیگر ممکن است به تزریق‌های بیشتری نیاز پیدا کند. با توجه به ناحیه تحت درمان و پیچیدگی بیماری، هزینه درمان ارتوکین در هر فردی متفاوت است. به طور مثال پزشک متخصص طب فیزیکی برای مشکلات مفاصل و اعصاب اطراف ستون فقرات طی یک جلسه تزریقات متعددی انجام دهد. هزینه درمان ارتوکین با توجه به پزشک منتخب فرد نیز بستگی دارد.
آیا درمان ارتوکین خطرناک است؟ ماندگاری آن چقدر است؟
همانطور که گفتیم ارتوکین تراپی یک روش بی‌خطر و ایمن است و تاکنون هیچ گونه اثرات زیانباری از این روش گزارش نشده است. این روش تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا را دریافت کرده است؛ زیرا در این تزریق مجدد نمونه خون خود فرد مجدد به بدن تزریق می‌شود، نوعی استفاده دارویی محسوب می‌شود.
ماندگاری ارتوکین درمانی در هر بیماری با بیمار دیگر متفاوت است. شدت آسیب دیدگی مفصل می‌تواند ماندگاری این روش را مشخص کند. معمولاً بلافاصله پس از ورود این سرم به بدن روند درمانی ارتوکین آغاز می‌شود. مراقبت‌های پس از درمان نیز در کسب نتایج موثر از این روش و همچنین ماندگاری این روش بسیار تاثیرگذار است. این مراقبت‌ها شامل استفاده از تمرینات توانبخشی گسترده برای تقویت مفاصل و نواحی اطراف آن است.
مراقبت‌های پس از تزریق ارتوکین
از مراقبت‌های پس از ارتوکین تراپی باید بدانید که تا ۳ الی ۴ روز رعایت برخی از نکات الزامی است. به طور مثال باید از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید تا نتایج بهتری از این روش درمانی کسب کنید. البته انجام فعالیت‌های طبیعی و عادی روزمره مشکلی ندارد؛ فقط باید از حرکت‌های شدیدی که در ناحیه تزریق درد ایجاد می‌کند بپرهیزید.
پس از انجام تزریق ارتوکین ممکن است که در ناحیه مورد نظر مقداری تورم و التهاب مشاهده کنید که جای نگرانی ندارد و پس از چند ساعت به طور کامل رفع می‌شود. به طور کلی این روش یک روش درمانی کم خطر محسوب می‌شود و معمولاً عوارض خاصی از خود برجا نمی‌گذارد. اما افرادی که شرایط زیر را دارند باید از تزریق ارتوکین اجتناب کنند و تزریق را به زمان دیگری موکول کنند. از جمله:
- به تب و لرز یا عفونت حاد مبتلا هستند.
- به مدت طولانی و بیش از سه روز به اسهال مبتلا هستند.
- در طول یک ماه گذشته واکسن ریافت کرده‌اند.
تفاوت ارتوکین تراپی و پیآرپی
ابتدای مقاله ذکر کردیم که شباهت زیادی میان ارتوکین درمانی و PRP وجود دارد؛ اما در این بخش می‌خواهیم در خصوص تفاوت‌های تزریق ارتوکین و تزریق PRP صحبت کنیم.
در هر دو روش از خون خود شخص بیمار استفاده می‌شود. هنگام استفاده از روش PRP پس از خونگیری با استفاده از سانتریفیوژ پلاکت‌های تغلیظ را جدا می‌کنند؛ اما خون فیلتر نمی‌شود. به عبارت دیگر هرچه غلظت پلاکت‌ها بیشتر باشد شرایط برای بهبودی سریعتر بافت‌های دارای آسیب دیدگی بیشتر می‌شود. اما در مقابل تزریق ارتوکین با استفاده از فیلتر خون و فقط جداسازی پروتئین انجام می‌شود. بنابراین در مقابل PRP عوارض کمتری برای فرد بر جا می‌گذارد.
همچنین PRP هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا مورد تایید نیست. اما در مقابل ارتوکین تراپی تایید این سازمان را دریافت نموده است. با توجه به تاثیرگذاری هر دو روش می‌توان گفت که انتخاب روش مناسب به میزان آسیب دیدگی و وضعیت جسمانی فرد و همچنین نظر پزشک بستگی دارد.
کلام آخر
یکی از روش‌های موثر که امروزه برای رفع مشکلات مفصلی قابل استفاده است، ارتوکین تراپی می‌باشد. در این روش از خون خود فرد استفاده می‌شود که با استفاده از سانتریفیوژ، پروتئین لازم را استخراج می‌کنند و به مفصل تزریق می‌کنند. معمولاً در همان جلسات ابتدایی نتایج این تزریق کاملاً مشخص است. روش ارتوکین درمانی یک روش کم خطر و ایمن است؛ اما اگر این کار توسط پزشک نا وارد انجام شود می‌تواند عوارضی را نیز بر جا گذارد. بنابراین با مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی در کلینیک درد دکتر غفرانی می‌توانید با یک روش مناسب نسبت به رفع مشکلات مفصلی خود اقدام کنید.
