اپیدورال ستون فقرات یکی از روش‌های مؤثر و ایمن برای کنترل و کاهش دردهای ستون فقرات، کمر و پا است که در آن دارو به فضای مجازی اپیدورال اطراف طناب نخاعی تزریق می شود. به طور موقت انتقال پیام‌های عصبی مخصوصا سیگنال‌های درد از اعصاب به مغز متوقف شود و در نتیجه فرد در بخش‌های خاصی از بدن احساس درد نداشته باشد. در روش تزریق اپیدورال، داروهای بی‌حسی و ضدالتهاب مستقیما به فضای اطراف طناب نخاعی تزریق می‌شوند تا التهاب کاهش پیدا کرده و درد به شکل قابل‌توجهی تسکین یابد. این روش که معمولا با کمک تکنیک‌های تصویربرداری دقیق انجام می‌شود، یکی از رویکردهای غیرجراحی موثر برای درمان دردهای سیاتیکی و مشکلات ستون فقرات است و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.

چه زمانی از تزریق اپیدورال ستون فقرات استفاده می‌شود؟

 

هدف اصلی تزریق اپیدورال ستون فقرات، کاهش درد و التهاب ناشی از تحریک یا فشار ریشه‌های عصبی است تا بیمار بتواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد و یا در جلسات فیزیوتراپی شرکت کند.

این روش زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های غیرجراحی مانند داروهای ضدالتهاب و فیزیوتراپی به اندازه کافی مؤثر نبوده‌اند و هنوز نیازی به جراحی نیز وجود ندارد. با کاهش التهاب و مهار انتقال سیگنال‌های درد از نخاع به مغز، تزریق اپیدورال می‌تواند به صورت قابل‌توجهی درد کمر و پا را تسکین دهد.

در ادامه به مواردی که در آن‌ها از تزریق اپیدورال ستون فقرات استفاده می‌شود، اشاره کرده‌ایم:

بیماری دیسک دژنراتیو کمر

 

در این حالت، دیسک‌های بین مهره‌ای به ‌تدریج تحلیل می‌روند و فضای بین مهره‌ها کم می‌شود. این تغییر باعث فشرده شدن ریشه‌های عصبی و ایجاد درد می‌گردد. تزریق اپیدورال می‌تواند با کاهش التهاب و تسکین فشار بر روی ریشه عصبی، درد را کنترل کند و امکان انجام فعالیت‌های روزمره و توانبخشی را فراهم کند.

فتق دیسک کمر

 

هنگامی که دیسک بین مهره‌ای دچار فتق می‌شود، ماده ژله‌ای داخلی دیسک از پوشش فیبری بیرونی خارج شده و به ریشه عصبی مجاور فشار وارد می‌کند. این فشار باعث التهاب و تحریک اعصاب می‌شود و منجر به درد، بی‌حسی یا ضعف در مسیر عصبی مربوطه می‌گردد. تزریق اپیدورال با کاهش التهاب اطراف ریشه عصبی، درد ناشی از فتق دیسک را تسکین می‌دهد و به بازگشت عملکرد طبیعی کمک می‌کند.

 

تنگی کانال نخاعی

 

باریک شدن دهانه‌های استخوانی یا فورامینا می‌تواند باعث فشرده شدن اعصاب شود و درد رادیکولوپاتی ایجاد کند. این وضعیت ممکن است ناشی از فتق دیسک، تغییرات دژنراتیو استخوانی، آرتریت مفاصل فاست و… باشد. تزریق اپیدورال با کاهش التهاب در اطراف اعصاب، درد را کنترل کرده و عملکرد حرکتی بیمار را بهبود می‌بخشد.

 

کمردرد محوری

 

این نوع درد محدود به قسمت پایین کمر است و ممکن است به دلیل تغییرات التهابی در صفحات انتهایی مهره‌ها یا رباط‌های ستون فقرات ایجاد گردد. گاهی منشاء آن دیسک‌های تحلیل رفته است. تزریق اپیدورال برای کمردرد محوری در مواردی که درد پا نیز وجود دارد، می‌تواند التهاب موضعی را کاهش دهد و باعث بهبود حرکت و کاهش درد شود.

 

لنگش نوروژنیک

 

در این شرایط، بیمار هنگام راه رفتن یا خم شدن ستون فقرات به عقب، دچار درد در کمر و پاها می‌شود. این مشکل معمولا ناشی از فشرده شدن طناب نخاعی در کانال مرکزی است. تزریق اپیدورال می‌تواند با کاهش التهاب و تسکین فشار روی اعصاب، درد را کاهش دهد و امکان حرکت راحت‌تر را برای بیمار فراهم کند.

 

روش تزریق اپیدورال ستون فقرات

 

تزریق اپیدورال ستون فقرات معمولا در بیمارستان یا مراکز تخصصی توسط پزشک متخصص یا جراح ستون فقرات انجام می‌شود و بیمار می‌تواند همان روز به خانه باز‌گردد.

 

مراحل تزریق اپیدورال

 

• آماده‌سازی قبل از تزریق: پزشک دستورالعمل‌هایی را برای چند ساعت قبل از تزریق از جمله محدودیت در خوردن و آشامیدن و مصرف داروها به بیمار می‌دهد. لازم است که مصرف داروهای رقیق‌کننده خون یا سایر داروها طبق دستور پزشک تنظیم شوند.
• آماده‌سازی بیمار در بیمارستان: پزشک وضعیت عمومی بیمار را بررسی می‌کند و لباس مناسب به او داده می‌شود. بیمار به شکم بر روی تخت دراز می‌کشد.
• قرار دادن کانول: برای مواقعی که در طول عمل نیاز به دارو باشد، یک لوله ظریف در پشت دست بیمار قرار داده می‌شود.
• ضدعفونی و بی‌حسی موضعی: ناحیه تزریق با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود تا خطر عفونت کاهش یابد. بی‌حس‌کننده موضعی در محل تزریق اعمال می‌شود که ممکن است کمی احساس سوزش یا ناراحتی ایجاد کند.
• هدایت سوزن به محل دقیق: با کمک تصاویر اشعه ایکس بلادرنگ (فلوروسکوپی)، پزشک سوزن اپیدورال را به دقت به فضای اطراف نخاع هدایت می‌کند. ممکن است نوعی رنگ (کنتراست) برای اطمینان از قرارگیری صحیح سوزن تزریق شود.
• تزریق دارو: پس از قرارگیری صحیح سوزن، داروی بی‌حسی و ضدالتهاب به فضای اپیدورال تزریق می‌شود. بیمار ممکن است فشار خفیف یا حس متفاوتی در ناحیه تزریق احساس کند، اما این نباید دردناک باشد.
• پایان تزریق و نظارت: کل فرآیند تزریق معمولا چند دقیقه طول می‌کشد، اما تصویربرداری و آماده‌سازی ممکن است تا 30 دقیقه زمان ببرد. بعد از تزریق، بیمار تحت نظر کوتاه‌مدت قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که واکنش منفی رخ نداده است و سپس به خانه بازمی‌گردد.

این مراحل دقیق تضمین می‌کنند که تزریق اپیدورال به صورت ایمن، مؤثر و راحت برای بیمار انجام شود و بیشترین اثر تسکین درد را ایجاد کند.

مزایا و عوارض اپیدورال ستون فقرات

 

تزریق اپیدورال ستون فقرات به ‌طور کلی روشی غیرتهاجمی و ایمن است که می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

مزایای اپیدورال ستون فقرات را در ادامه آورده‌ایم:

• تسکین موقت درد در ناحیه کمر و پا
• بهبود کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه
• کاهش نیاز به روش‌های تهاجمی‌تر مانند جراحی

اپیدورال ستون فقرات دارای برخی عوارض جانبی از جمله موارد زیر نیز می‌باشد:

• درد مزمن ناشی از آسیب عصبی
• واکنش آلرژیک
• سردرد و سرگیجه
• حالت تهوع
• گزگز یا بی حسی در اندام‌ها
• درد
• خونریزی
• بی‌اختیاری ادرار در موارد شدید

در چه صورتی تزریق اپیدورال نباید انجام شود؟

 

پزشک متخصص برای بیماران با مشکلات عفونت در هر قسمتی از بدن، اختلالات خونریزی، تومور یا سرطان و همینطور حساسیت به داروهای بی‌حس کننده موضعی و یا رنگ کنتراست مورد استفاده برای فلوروسکوپی از این روش استفاده نمی‌کند. در شرایطی که بیمار دچار دیابت کنترل نشده، مشکلات قلبی، مانند نارسایی قلب، پوکی استخوان بوده و یا باردار باشد، امکان تزریق یا عدم تزریق به صلاحدید پزشک بستگی دارد.

سخن پایانی

 

تزریق اپیدورال راهکاری مؤثر و غیرجراحی برای کنترل دردهای ستون فقرات است که با کاهش التهاب و تسکین سیگنال‌های درد، کیفیت زندگی و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه را بهبود می‌بخشد. این روش تحت نظارت دقیق پزشکی و تصویربرداری انجام می‌شود تا ایمنی و دقت آن تضمین شود.

سوالات متداول

 

• چه کسی تزریق اپیدورال را انجام می‌دهد؟

این تزریق توسط متخصصان درد، ستون فقرات، بیهوشی، رادیولوژی و جراحان ستون فقرات انجام می‌شود.

• چند بار می‌توان تزریق اپیدورال انجام داد؟

معمولا 2 تا 3 تزریق در یک ناحیه طی 3 تا 6 ماه توصیه می‌شود.

• مدت اثر تزریق اپیدورال چقدر است؟

تاثیر تزریق می‌تواند از چند روز تا یک سال بر اساس وضعیت بیمار ادامه داشته باشد.

• چقدر طول می‌کشد تا اثر تزریق مشخص شود؟

معمولا 1 تا 7 روز طول می‌کشد تا اثرات دارو مشخص شود.

• چه زمانی بعد از تزریق می‌توان راه رفت؟

بیشتر بیماران طی نیم ساعت تا یک ساعت می‌توانند با احتیاط راه بروند.

• پس از تزریق چقدر باید استراحت کرد؟

حداقل باید 2 ساعت دراز بکشید و 24 ساعت اول فعالیت شدید نداشته باشید.

• بعد از تزریق چه کارهایی ممنوع است؟

12 ساعت اول رانندگی نکنید و تا سه روز از گرمای مستقیم مثل سونا یا کیسه آب گرم خودداری نمایید.