دیسک کمر یکی از شایع ترین مشکلات پزشکی است که می تواند به درد و ناتوانی شدید منجر شود. این مشکل معمولاً ناشی از آسیب به دیسک های بین مهره ای در ناحیه کمر است که می تواند به عصب‌ها فشار بیاورد و علائم مختلفی را ایجاد کند. تشخیص و درمان به موقع دیسک کمر می تواند از تشدید و پارگی دیسک کمر جلوگیری کند. در این مقاله در مورد راه های تشخیص و درمان دیسک کمر صحبت می کنیم، با ما همراه باشید.
دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک معمولا با نام های گوناگونی مانند بیرون زدگی دیسک کمر و یا پارگی دیسک کمر شناخته می شود.
دیسک های بین مهره ای ساختارهای نرم و ژل مانندی هستند که بین مهره های ستون فقرات قرار دارند. این دیسک‌ها شامل دو بخش اصلی هستند: هسته مرکزی و لایه خارجی.
فردی که به دیسک کمر دچار شده است ممکن است درد شدیدی را احساس کند و نتواند به خوبی حرکت نماید و در انجام فعالیت های روزانه هم دچار مشکل می شود. لازم به ذکر است که پارگی دیسک همیشه با درد همراه نیست ولی در برخی موارد که اعصاب کمر تحت فشار است فرد احساس درد شدیدی می کند.
مشکلات مربوط به دیسک کمر
دیسک کمر زمانی مشکل‌ساز می‌شود که هسته مرکزی از لایه خارجی خارج شده و به عصب‌ها فشار بیاورد. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب، پیری یا فشار مداوم بر روی دیسک‌ها رخ دهد.
دیسک کمر چه علائمی دارد؟
قسمت پایین کمر یکی رایج ترین قسمت های است که دچار بیرون زدگی دیسک کمر می شود. دیسک کمر معمولا از یک شبکه پیچیده از عروق خونی و اعصاب تشکیل شده است. فتق دیسک کمر می تواند باعث فشرده شدن عصب ها و ماهیچه های اطراف ستون فقرات شود. از مهم ترین علائم بیرون زدگی دیسک کمر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد کمر
یکی از شایع ترین علائم دیسک کمر درد در ناحیه کمر است. این درد ممکن است به صورت مداوم یا متناوب باشد و به پاها هم انتشار پیدا کند. نوع درد دیسک کمر از فردی به فرد دیگر متغیر است.
درد سیاتیک
فشار بر روی عصب سیاتیک می تواند باعث به درد سیاتیک شود. این درد معمولاً از کمر شروع شده و به سمت پاها حرکت می کند.
ضعف عضلانی
فشار روی عصب ها می تواند به ضعف عضلانی در ناحیه پاها منجر گردد. این ضعف احتمال دارد که بر روی توانایی حرکت و انجام فعالیت های روزمره فرد هم تاثیر بگذارد.
بی حسی و سوزن سوزن شدن
افراد مبتلا به دیسک کمر ممکن است احساس بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در ناحیه پاها یا کمر داشته باشند.
محدودیت حرکتی
درد و ناراحتی ناشی از دیسک کمر می تواند به محدودیت در دامنه حرکتی و فعالیت های روزمره منجر شود و بیمار نتواند به خوبی حرکت نماید.
|
علت پارگی دیسک کمر |
|
| بی تحرک بودن | عوامل ژنتیکی |
| اضافه وزن | بلند کردن مکرر اجسام |
| عوامل ژنتیکی | رانندگی به مدت طولانی |
راه های تشخیص دیسک کمر
درد ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر می تواند به قدری سخت و دردناک باشد که فرد نتواند به آسانی حرکت کند و یا نفس بکشد از این رو تشخیص دیسک کمر معمولاً شامل مراحل زیر است:
تاریخچه پزشکی
پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و علائم و نشانه‌های بیمار را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این شامل سوالاتی درباره شدت درد، زمان شروع آن و فعالیت‌هایی است که ممکن است باعث بروز مشکل شده باشد.
معاینه فیزیکی
در این مرحله، پزشک با انجام معاینه فیزیکی، نقاط درد و محدودیت حرکتی را بررسی می‌کند. این معاینه می‌تواند شامل تست‌های خاصی باشد که به شناسایی مشکلات دیسک کمک می‌کند.
تصویربرداری
- اشعه ایکس این روش برای بررسی تغییرات استخوانی و آسیب های احتمالی به کار می رود. اما قادر نیست که دیسک‌ها را به خوبی نشان دهد.
- ام آر آی این روش تصویربرداری می تواند به شناسایی مشکلات دیسک، فشار بر روی عصب‌ها و دیگر بافت های نرم کمک نماید.
- سی تی اسکن یکی دیگر از روش های است که می تواند برای بررسی جزئیات دقیق تر دیسک و بافت های اطراف استفاده شود.
آزمایش خون
گاهی اوقات پزشک برای تشخیص دیسک کمر آزمایشات خون را برای بررسی وجود عفونت یا التهاب در بدن تجویز می کند.
چگونه از دیسک کمر جلوگیری کنیم؟
- کنترل وزن می تواند فشار کمتری بر روی دیسک ها وارد کند و به حفظ سلامت ستون فقرات کمک کند.
- انجام تمرینات منظم و تقویت عضلات کمر می تواند به جلوگیری از آسیب های دیسکی کمک کند.
- کاهش حرکات ناگهانی و فشار زیاد بر روی کمر می تواند به پیشگیری از آسیب‌ها کمک کند.
- رعایت اصول صحیح نشستن و ایستادن می تواند به کاهش فشار بر روی کمر کمک کند. استفاده از صندلی های ارگونومیک و حفظ وضعیت صحیح بدن در هنگام کار می تواند مفید باشد.
- تغذیه سالم و مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می تواند به سلامت استخوان‌ها و مفاصل کمک زیادی نماید.
بیشتر بدانید:
راه و روش های درمان نوین دیسک کمر
درمان دیسک کمر به شدت بیماری و علل آن بستگی دارد. روش‌های مختلفی برای مدیریت این بیماری وجود دارد که شامل درمان‌های غیرجراحی و جراحی می‌شود.
استفاده از دارو
استفاده از دارو های ضد درد شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن است که برای کاهش درد و التهاب ناشی از دیسک کمر بسیار مفید است.
همچنین استفاده از داروهای شل کننده عضلات برای فردی که دچار اسپاسم عضلانی است بسیار مفید است. در این شرایط استفاده از این دارو ها می تواند درد فرد بیمار را تا حد زیادی کاهش دهد.
انجام فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک روش شایع برای درمان مشکلات کمر است.
فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات کمر و بهبود دامنه حرکتی فرد کمک شایانی کند. با توجه به شدت درد بیمار تمرینات خاصی برای کاهش درد و التهاب او طراحی می شوند. فیزیوتراپی به فرد نحوه درست نشستن و برخاستن را آموزش می دهد که این خود باعث بهبود دیسک کمر می شود.
تغییر سبک زندگی
استراحت کافی و جلوگیری از انجام فعالیت های سنگین می تواند به بهبود وضعیت کمک کند. در صورتی که فرد اضافه وزن داشته باشد، کاهش وزن می تواند فشار کمتری بر روی دیسک ها وارد کند. همچنین انجام ورزش های ملایم می تواند به تقویت عضلات کمر و بهبود وضعیت کلی بدن کمک کند.
درمان های جایگزین
برخی از درمان های جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی و درمان های فیزیکی می توانند به کاهش درد و بهبود وضعیت کمک کنند.
تزریق اپیدورال
استفاده از برخی داروهای استروئیدی می توانند در برخی از افراد باعث تسکین کمر درد شود. هدف اصلی از تزریق این آمپول تسکین درد بیمار برای تسکین درمان های توانبخشی می باشد. البته باید بدانید که تسکین درد با تزریق اپیدورال موقتی می باشد.
دیسکتومی
این روش جراحی شامل برداشتن بخشی از دیسک آسیب دیده است تا فشار بر روی عصب‌ها کاهش پیدا کند. دیسکتومی معمولاً برای درمان دیسک های هرنی شده انجام می شود.
فیوژن مهره ای
در این روش، دو یا چند مهره به هم متصل می شوند تا حرکت بین آن‌ها محدود شود و درد کاهش یابد. این روش معمولاً در مواردی که دیسک کمر به شدت آسیب دیده باشد، انجام می شود.
پروتز دیسک
این روش شامل جایگزینی دیسک آسیب دیده با یک دیسک مصنوعی است. این روش می تواند به حفظ دامنه حرکتی طبیعی ستون فقرات کمک کند.
به نقل از سایت دکتر محمد صمدیان : عوامل بسیاری سبب می‌شود مایع ژلاتینی دیسک که حاوی مقدار زیادی آب است کاهش یافته و با از دست رفتن انعطاف‌پذیری آن‌ها، حرکت دو مهره‌ی مجاور سخت شده، مهره‌ها ساییده شده و دچار فرسایش شوند. در این حالت، با وارد آمدن فشار بر روی کمر و در واقع بر روی دیسک‌ها، مایع از جای خود بیرون زده، عصب ستون فقرات تحت تاثیر قرار گرفته، خون‌رسانی به مغز کاهش یافته و درد ایجاد می‌شود. این عارضه همان فتق دیسک کمر است. ژنتیک، سن بالا، وزن بالا، کم تحرکی، انجام حرکات ورزشی نامناسب، بلند کردن اجسام بسیار سنگین، ضربه بر روی کمر، سقوط از ارتفاع، استعمال دخانیات، سرفه های مزمن و بارداری از جمله عوامل ایجاد و تشدید کننده‌ی دیسک کمر هستند.
نتیجه‌گیری
دیسک کمر یک مشکل شایع است که می تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. شناخت علائم، علل و روش های درمان این بیماری می تواند به مدیریت بهتر آن کمک کند. با رعایت نکات پیشگیرانه و انجام درمان های مناسب، می توان به بهبود وضعیت دیسک و کیفیت زندگی کمک کرد. انجام یکسری ورزش ها می تواند به بیمار کمک کند تا بتوانند سریع تر درد را از بین ببرند برای آشنایی با این ورزش ها می توانید مقاله بهترین ورزش برای دیسک کمر را مطالعه کنید.
